Wartość przedmiotu sporu w sprawie frankowej

Wymogiem formalnym pozwu jest wskazanie wartości przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu sporu decyduje o tym, do którego sądu – rejonowego czy okręgowego – należy skierować pozew. Jeżeli wartość przedmiotu sporu przekracza 75.000 zł, sądem właściwym do rozpoznania sprawy będzie sąd okręgowy.

Wartością przedmiotu sporu jest kwota, której zasądzenia od pozwanego domagamy się w pozwie. W pozwie możemy się domagać także ustalenia nieważności umowy – wówczas jako wartość przedmiotu sporu należy wskazać kwotę udzielonego na podstawie tej umowy kredytu. W sytuacji, gdy w pozwie oprócz zasądzenia określonej kwoty domagamy się także stwierdzenia nieważności umowy, wartość przedmiotu sporu będzie stanowiła sumę wypłaconej kwoty kredytu oraz kwoty o zasądzenie której wnosimy w pozwie.

Obliczenie kwoty żądanej w pozwie

W pierwszej kolejności należy zatem obliczyć jakiej kwoty będziemy żądali w pozwie. W sprawach dotyczących kredytów frankowych w pozwie można domagać się tzw. „odfrankowienia” albo stwierdzenia nieważności umowy kredytowej. W obu przypadkach źródłem roszczeń będzie żądanie zwrotu świadczenia nienależnego, czyli kwoty, która została zapłacona na rzecz banku bezpodstawnie – na skutek zamieszczenia przez bank we wzorcu umowy kredytowej niedozwolonych postanowień umownych, inaczej określanych jako klauzule abuzywne.
 

Obliczenia roszczeń w przypadku nieważności umowy kredytowej

W przypadku żądania zapłaty na skutek ustalenia nieważności całej umowy kredytowej, obliczenie wysokości roszczenia nie jest skomplikowane i nie powinno powodować nadmiernych trudności. Należy zsumować wartości wszystkich zapłaconych rat. Osobno sumujemy kwoty rat zapłaconych w złotych polskich, a oddzielnie wskazujemy sumę rat zapłaconych bezpośrednio we frankach szwajcarskich, jeżeli w taki sposób raty były opłacane.

W sytuacji, w której spłaty rat odbywały się wyłącznie w złotych polskich w żądaniu pozwu należy wskazać kwotę w złotych polskich. Natomiast jeżeli spłaty rat odbywały się do pewnego momentu w złotych polskich, a następnie we frankach szwajcarskich, określając żądanie pozwu, należy wskazać kwotę w złotych polskich (będącą równowartością wpłat dokonanych w PLN) oraz kwotę we frankach szwajcarskich (będącą równowartością spłat dokonanych w CHF).

Podstawą prawną żądania zwrotu dokonanych wpłat jest art. 410 k.c. oraz okoliczność, że wobec nieważności umowy kredytowej dokonywane wpłaty stanowiły świadczenie nienależne. Do świadczenia nienależnego stosuje się przepisy art. 405-409 k.c. regulujące bezpodstawne wzbogacenie. W konsekwencji w przypadku nieważności czynności prawnej strony mają obowiązek zwrócić sobie wzajemne świadczenia – zatem kredytobiorca może żądać zwrotu kwot, które świadczył na rzecz pozwanego banku – jeżeli świadczeniem kredytobiorcy były kwoty faktycznie świadczone w CHF, to w tej walucie należy określić żądanie pozwu. Dodatkowo (w celu określenia wartości przedmiotu sporu) kwoty wpłacone w CHF podlegają przeliczeniu na PLN po kursie średnim NBP obowiązującym w dniu dokonania każdej wpłaty wyrażonej we frankach szwajcarskich. Posługując się do przeliczeń kursem średnim NBP, unikamy trudności dowodowych, gdyż tabele kursów średnich NBP są powszechnie dostępne w internecie, a nie zawsze kredytobiorca ma wszystkie dowody zakupu franków szwajcarskich w kantorach, z których będzie wynikał kurs zakupu. Ponadto, nawet jeżeli dysponujemy dowodami zakupu, to mogą powstać trudności obliczeniowe w sytuacji w której przykładowo zakup waluty nastąpił w kwocie 900 CHF po kursie z dnia X, a płatność raty nastąpiła w innej kwocie i w innej dacie.
 

Zestawienie dokonanych wpłat – wpłaty dokonywane tylko w PLN:

Zestawienie dokonanych wpłat – wpłaty dokonywane w PLN oraz w CHF:

Obliczenia w przypadku „odfrankowienia” umowy kredytowej

Sytuacja jest dużo bardziej skomplikowana, gdy podstawą naszego roszczenia jest żądanie „odfrankowienia” umowy kredytowej. Wówczas kwota żądana pozwem, stanowi kwotę różnicy między sumą dokonanych spłat, a sumą hipotetycznych rat, jakie w tym samym okresie powinny zostać zapłacone w wysokości takiej, jakby w umowie nie było klauzul abuzywnych – czyli tak, jakby kredyt był kredytem złotówkowym oprocentowanym według stawki LIBOR + marża określona w umowie kredytowej.

W pierwszej kolejności należy obliczyć jaka suma została rzeczywiście wpłacona na poczet spłaty rat. Sumujemy wszystkie spłacone raty kapitałowo-odsetkowe. Co istotne, jeżeli wpłaty były dokonywane bezpośrednio we frankach szwajcarskich, należy dokonać ich przeliczenia na złote polskie. Dokonujemy tego po kursie średnim NBP.

Następnie należy obliczyć hipotetyczną wartość spłat, jakie powinny być dokonane po wyeliminowaniu z umowy niedozwolonych postanowień umownych. Do tego potrzebne będą dane obejmujące dokładne daty i kwoty wypłaconych transz kredytu oraz stawki stosowanego przez bank oprocentowania kredytu z całego okresu kredytowania. Na podstawie takich danych przy użyciu kalkulatora kredytowego musimy obliczyć wysokość każdej miesięcznej raty kredytu udzielonego w złotych w kwocie rzeczywiście wypłaconej i przy zastosowaniu oprocentowania, jakie było stosowane przez bank.

Jeżeli były dokonywane wcześniejsze częściowe spłaty kredytu, należy to uwzględnić przy obliczaniu hipotetycznej wysokości rat – do sumy hipotetycznych rat należy dodać kwotę jaka została spłacona tytułem częściowej wcześniejszej spłaty kredytu.

W przypadku kredytu, który został przedterminowo całkowicie spłacony do sumy hipotetycznych rat, należy dodać kwotę hipotetycznego zadłużenia pozostałego do spłaty z pozycji na dzień ostatniej raty (w powyższej przykładowej tabeli obliczeń będzie to kwota 135.725,74 zł znajdująca się w pozycji „zadłużenie” dla raty nr 142).

Przykładowe obliczenia wartości przedmiotu sporu

Jaka zatem będzie wartość przedmiotu sporu w sprawie:

- gdy kredyt został wypłacony w kwocie 212.000 zł, to wartością przedmiotu sporu dla żądania ustalenia nieważności umowy będzie 212.000 zł

- gdy w okresie spłat uwzględnianym w pozwie suma spłat rat wyniosła 159.340 zł to dla roszczenia o zapłatę wartością przedmiotu sporu będzie 159.340 zł

- gdy w pozwie domagamy się stwierdzenia nieważności oraz zasądzenia zwrotu świadczenia nienależnego to wartość przedmiotu sporu będzie wynosiła 371.340 zł (212.000+159.340).

- natomiast gdy w pozwie domagamy się „odfrankowienia” umowy kredytowej wartość przedmiotu sporu będzie obliczana w następujący sposób:

159. a) suma dokonanych spłat = 159.340 zł
160. b) suma spłat hipotetycznych = 98.723 zł
161. c) wartość przedmiotu sporu, czyli różnica między a) i b): 159.340 - 98.723 = 60.617 zł

Skąd pozyskać dane potrzebne do obliczeń?

Dane do wykonania obliczeń najlepiej pozyskać z banku. Na wniosek kredytobiorcy bank powinien wydać zaświadczenie zawierające wszystkie dane dotyczące kredytu, takie jak wypłacone kwoty i daty wypłat kolejnych transz, zestawienie wszystkich dokonanych spłat rat i ewentualnych nadpłat kredytu, a także innych pobranych opłat (np. z tytułu tzw. ubezpieczenia niskiego wkładu własnego) oraz zaświadczenie o oprocentowaniu stosowanym w poszczególnych okresach kredytowania. Uzyskanie takiego zaświadczenia jest odpłatne, jednak warto zainwestować w jego uzyskanie, gdyż dzięki temu będzie możliwe obliczenie żądanych pozwem kwot z dużą dokładnością.

Wniosek do banku o wydanie zaświadczenia można złożyć osobiście w oddziale, wysłać listem poleconym na adres siedziby banku posługując się przykładowo takim formularzem - Wniosek o wydanie zaświadczenia do Banku.

Część banków zamieszcza wszystkie żądane dane w jednym dokumencie, natomiast w innych bankach są one przedstawiane w kilku oddzielnych dokumentach.

Niektóre banki (np. Deutsche Bank, Raiffeisen, mBank) oferują możliwość złożenia wniosku o wydanie takich zaświadczeń o kredycie online za pośrednictwem bankowości internetowej – jest to zdecydowanie szybsza metoda pozyskania zaświadczenia o kredycie, więc przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie zaświadczenia należy ustalić w banku, który udzielił kredytu, czy jest możliwość wystąpienia z wnioskiem o zaświadczenie za pomocą bankowości internetowej. Wcześniej należy ustalić wysokość opłaty, jaką bank pobierze za wydanie zaświadczeń. Opłata najczęściej jest pobierana z rachunku służącego do obsługi kredytu, wobec czego konieczne będzie zapewnienie na takim rachunku odpowiedniej dodatkowej kwoty na koszty opłaty za zaświadczenie. Jeżeli kredyt został już spłacony i rachunek służący do obsługi kredytu został już zamknięty, trzeba ustalić w banku, w jaki sposób należy uiścić opłatę za wydanie zaświadczenia.
 

Kalkulatory roszczeń – pomoc dla frankowiczów?

W internecie można znaleźć różne kalkulatory roszczeń, jednakże należy rozważyć, czy warto ryzykować.

Jeżeli wyliczenia będą niedokładne, to stosując je w sądzie, ryzykujemy, że nie obronią się one w toku postępowania przed sądem i część żądania będzie oddalona – a więc w takim wypadku dojdzie do przegrania sprawy. Ponadto w toku postępowania sądowego pozwane banki podnoszą szereg różnych zarzutów, które będzie trzeba odeprzeć, co dla osoby niemającej fachowej wiedzy prawniczej może być nadmiernie skomplikowane. Proces cywilny jest procesem stron, w którym sąd jedynie wyjątkowo może podejmować czynności dowodowe z urzędu – co w praktyce zdarza się bardzo rzadko. W procesie cywilnym powód musi udowodnić, że jego roszczenie jest zasadne i że przysługuje mu ono w kwocie, jaka jest żądana w pozwie. Nie mając fachowej wiedzy, można przegrać sprawę z powodu popełnienia – wydawałoby się — drobnych błędów proceduralnych lub rachunkowych. Z tego względu, jeżeli już zdecydowaliśmy się na wystąpienie z pozwem przeciwko bankowi, dużo bezpieczniejszym rozwiązaniem jest skorzystanie z fachowej pomocy prawnej oferowanej przez doświadczoną w takich sprawach kancelarię prawną, w której można liczyć na profesjonalną pomoc prawną radców prawnych i adwokatów.