Unieważnienie umowy kredytowej we frankach po rozwodzie staje się łatwiejsze dzięki uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2023 r., oznaczonej numerem III CZP 12/23. Uchwała otwiera drogę frankowiczom do uwolnienia się od umowy frankowej. Umożliwia im prowadzenie skuteczniejszych działań w celu uznania przez sąd umów kredytowych za nieważne, bez konieczności angażowania wszystkich kredytobiorców.

W przeszłości sądy różnie interpretowały kwestię udziału wszystkich kredytobiorców w takich sprawach. Często zdarzało się, że powództwa przeciwko bankom były odrzucane z powodu tzw. współuczestnictwa koniecznego drugiego współmałżonka, co sprawiało trudności frankowiczom starającym się o uznanie nieważności umowy kredytowej.

Jednakże, dzięki wydanej przez Sąd Najwyższy uchwale, sytuacja uległa zmianie, a kredytobiorcy frankowi nie są już uzależnieni od swoich byłych partnerów. Teraz mogą łatwiej dążyć do ochrony swoich praw w przypadku umów kredytowych uznanych za abuzywne. Nawet po rozstaniu.
 

Umowy po rozwodzie – na ile jest istotna uchwała SN dla kredytobiorców?

19 października 2023 r., trzech sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego wydało istotną uchwałę o numerze III CZP 12/23, która odnosi się do rozwiązywania spraw frankowych po rozwodzie. Sędziowie Sądu Najwyższego orzekli, że w sprawach o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej nie jest wymagane tzw. współuczestnictwo konieczne ze strony wszystkich kredytobiorców.

Oznacza to, że nie wszyscy kredytobiorcy muszą wnosić pozew przeciwko bankowi, a w przypadku rozważania takiego pozwu nie jest konieczny udział w postępowaniu byłego współmałżonka, nawet jeśli formalnie pozostaje on w zobowiązaniu wobec banku.

Początkiem dla wydania omawianej uchwały była sprawa dotycząca unieważnienia umowy kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego o wartości miliona złotych, zawartej przez byłych współmałżonków w 2005 roku na cele budowy domu, która trafiła do Sądu Apelacyjnego w Katowicach. Po rozwodzie tylko kobieta wystąpiła z pozwem przeciwko bankowi, przejmując nieruchomość w wyniku podziału majątku i zobowiązując się do spłaty kredytu. Mimo że mąż formalnie nadal pozostawał dłużnikiem banku. Jak się jednak okazało nie wykazał on zainteresowania uczestnictwem w procesie. Zostało to zgłoszone przez Sąd Okręgowy w Gliwicach, który wezwał małżonka do uczestnictwa w sprawie, a ten na nie nie odpowiedział.

W konsekwencji sąd pierwszej instancji odrzucił pozew kobiety i nie rozpatrzył umowy kredytowej pod kątem jej abuzywności. Zadecydowała więc odwołać się od tej decyzji zwracając się do Sądu Apelacyjnego w Katowicach, który w lutym tego roku skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
   

Frankowicze po rozwodzie wspierani przez Sąd Najwyższy

Sąd Apelacyjny w Katowicach poddał w wątpliwość kwestię równego prawa do sądu oraz obowiązków wynikających z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2021 roku, oznaczonej numerem III CZP 6/21, dotyczącej uzyskania oświadczenia o woli unieważnienia umowy kredytowej od wszystkich konsumentów.

Narzucanie konieczności udziału byłego współmałżonka w postępowaniu może ograniczać prawo drugiej strony do sądu, szczególnie w przypadku trudnych relacji po rozwodzie lub braku kontaktu między byłymi małżonkami, co może utrudnić proces.  Jednak uchwała Sądu Najwyższego z maja 2021 r. wskazuje, że umowa kredytowa staje się nieważna dopiero wtedy, gdy konsument wyrazi sprzeciw wobec abuzywnych postanowień banku po dostatecznym poinformowaniu. W teorii obaj byli małżonkowie powinni wyrazić swoje stanowisko w tej kwestii.

Jednak najnowsza uchwała Sądu Najwyższego oznaczona numerem III CZP 12/23 zmienia tę sytuację, przynosząc dobrą wiadomość frankowiczom. W tym wyroku Sąd stwierdził, że w sprawach o ustalenie nieważności umowy kredytowej nie jest konieczne współuczestnictwo wszystkich kredytobiorców po stronie powodowej.

Mimo że uzasadnienie tej uchwały jest jeszcze nieznane, to wynika z niej, że osoby po rozwodzie nie będą zależne od dobrej woli swoich byłych współmałżonków. Będą miały prawo samodzielnie kwestionować umowy kredytowe, które wcześniej zawierały z innymi kredytobiorcami.

Omawiana uchwała ma ogromne znaczenie dla wielu kredytobiorców, którzy po wieloletnim opłacaniu rat kapitałowo-odsetkowych postanowili się rozwieść. Często zdarzało się, że nieruchomość przechodziła na własność jednej osoby, ale z powodu wzrostu kursu franka szwajcarskiego i zwiększenia salda zadłużenia, druga osoba miała trudności ze zwolnieniem się z długu, ponieważ kredytobiorca przejmujący nieruchomość nie miał wystarczającej zdolności kredytowej. Umowa kredytowa nadal obowiązywała obu byłych małżonków, którzy formalnie byli dłużnikami banku.

Kwestia unieważniania umów frankowych po rozwodzie to kolejny przykład na to, jakie pułapki banki zastawiały na kredytobiorców, stosując niedozwolone postanowienia umów. Na szczęście Sąd Najwyższy podkreślił równość praw kredytobiorców do dostępu do sądu i możliwość zakwestionowania umowy przez jednego z kredytobiorców bez konieczności udziału drugiego w postępowaniu sądowym.
   

Nie ma obaw związanych z rozwiązywaniem spraw frankowych nawet po rozwodzie

Uchwała Sądu Najwyższego ma na celu ułatwienie postępowania w sprawach unieważnienia wadliwych kredytów frankowych po rozstaniu kredytobiorców. Wcześniej, korzystny wyrok był znacznie łatwiejszy do uzyskania, gdy obaj byli współmałżonkowie wspólnie występowali jako powodowie. Jednak teraz sytuacja powinna ulec zmianie, a konflikty między kredytobiorcami, szczególnie byłymi małżonkami, nie powinny stanowić przeszkody w dochodzeniu nieważności umowy przez jednego z nich.

Warto podkreślić, że sądy już wcześniej wydawały korzystne wyroki dla Frankowiczów po rozwodach, nawet w trudniejszych przypadkach.
 

---

Specjalizujemy się w sprawach kredytów frankowych - prowadzimy sprawy przeciwko wszystkim bankom, które udzielały kredytów frankowych. Miarą naszej skuteczności są wyroki sądowe w prowadzonych przez nas sprawach. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami lub skorzystania z darmowej analizy umowy kredytu frankowego - obejmującej analizę prawną wraz z wyliczeniem roszczeń i scenariuszem pozwu frankowego.