Spór o wyrok TSUE w sprawie SKD z 13 lutego - banki forsują swoją narrację

Banki, obawiając się dalszych wyroków TSUE dotyczących kredytu darmowego, wdrażają strategię mającą na celu zminimalizowanie ryzyka związanego z tą sankcją. Zamiast czekać na rozstrzygnięcie Trybunału, zaczynają uznawać roszczenia kredytobiorców – ale tylko w sprawach, które stanowią podstawę do zadania pytań prejudycjalnych. Tego typu przypadki mają na celu wyeliminowanie kredytów objętych ryzykiem SKD z unijnego nadzoru.

Dzięki tej taktyce banki liczą, że sprawy o SKD nie trafią na wokandę TSUE, a bez jednoznacznego stanowiska Trybunału uda się utrzymać obecne linie orzecznicze. Efekt? Banki starają się zamknąć sprawy zanim dostaną oficjalną odpowiedź od TSUE. Tego typu działania mogą jednak prowadzić do wzrostu liczby pozwów, gdy kredytobiorcy będą liczyć na to, że ich sprawy staną się pretekstem do skierowania pytań do Trybunału.

Nowa strategia banków może wywołać efekt przeciwny do zamierzonego – zwiększoną liczbę spraw sądowych. Kredytobiorcy, przekonani o szansach na korzystny wyrok, mogą z większą pewnością decydować się na proces. Czy taktyka banków okaże się skuteczna? Czas pokaże, ale może to prowadzić do jeszcze większej liczby roszczeń w sprawach o SKD.
 

Sektor bankowy przeznacza spore kwoty, by nie było kolejnych wyroków TSUE w sprawie SKD

Banki poniosły już straty sięgające 30 mld zł w wyniku przegranych spraw frankowych oraz zawieranych ugód. Dodatkowo, odłożyły 40 mld zł na rezerwy prawne, które w przyszłości mogą trafić do frankowiczów. Dla porównania, zysk netto sektora bankowego w 2024 r. wyniósł 42 mld zł.

Banki mogłyby uniknąć tych kosztów, gdyby szybciej odpowiedziały na roszczenia kredytobiorców, zapobiegając skierowaniu spraw do TSUE w sprawie klauzul przeliczeniowych.

Dziś eksperci twierdzą, że sektor bankowy znajduje się na dobrej drodze do zakończenia konfliktu frankowego. W tym roku banki prawdopodobnie stworzą kolejne rezerwy, ale w przyszłości ich wpływ na wyniki finansowe będzie marginalny. Sektor wkrótce uwolni się od problemu frankowego, chyba że pojawią się nowe ryzyka związane z kredytami konsumenckimi i ewentualnymi sankcjami za kredyt darmowy.
 

Analogicznie do spraw frankowych – banki obawiają się, że po wyroku TSUE będą znowu na straconej pozycji

Wyrok TSUE zapoczątkował zwycięstwa frankowiczów w sądach. Banki obawiają się, że podobny scenariusz może powtórzyć się w przypadku kredytów konsumenckich. Choć pozwy o SKD nie stanowią jeszcze poważnego zagrożenia, złożono ich około 15 tys., a orzecznictwo dopiero się kształtuje. Banki wygrywają większość takich spraw, ale pamiętają, jak to było przy procesach frankowych, które zmieniły się po orzeczeniach TSUE, szczególnie po wyroku z 3 października 2019 r., w sprawie Raiffeisen vs. Dziubak. Kolejny przełomowy wyrok, dotyczący kredytów konsumenckich, byłby dla sektora katastrofą.

Do tej pory polskie sądy skierowały do TSUE kilka pytań prejudycjalnych w sprawach związanych z kredytami konsumenckimi. Wiele z nich dotyczy zgodności z unijnym prawem pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu.
 

Wyrok o sygnaturze C-472/23 – kto manipuluje faktami w tej sprawie?

Wyrok TSUE z 13 lutego 2025 r. (sprawa C-472/23) nie rozwiązuje wątpliwości dotyczących naliczania odsetek od kosztów pozaodsetkowych kredytu. Brak pytania prejudycjalnego w tej sprawie pozwolił bankom na przedstawienie wyroku jako korzystnego dla sektora. Twierdzą, że nie wprowadza on zmian w relacjach z konsumentami, a niektóre kancelarie prawne manipulują informacjami, sugerując, że wyrok otwiera drogę do SKD.

Prawnicy, którzy komentują wyrok, nie wskazują jednak, że kredytobiorcy mają pewność wygranej. Eksperci są pozytywnie nastawieni, ponieważ Trybunał potwierdził, że sankcja za naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim jest proporcjonalna. Przypomnijmy, że wcześniej banki domagały się ograniczenia stosowania tej sankcji do najpoważniejszych przypadków, sugerując błędną implementację przepisów unijnych w Polsce.

Wyrok TSUE potwierdza, że polskie przepisy są zgodne z unijnym prawem. Trybunał pozostawia decyzję o zastosowaniu sankcji krajowym sądom, co jest zgodne z praktyką stosowaną w sprawach frankowych, gdzie kredytobiorcy mają przewagę w sądach.
 

Banki za wszelką cenę próbują uniknąć ryzyka związanego z SKD

Banki starają się blokować sprawy trafiające do TSUE, by uniknąć ryzyka związanego z kredytami konsumenckimi. Aby to osiągnąć, uznają roszczenia kredytobiorców na etapie krajowym, co zamyka drogę do unijnych wyroków. Taka strategia może jednak prowadzić do odwrotnego skutku – więcej pytań prejudycjalnych. Część prawników uważa, że sądy mogą uznać takie działania za obejście prawa i zwiększyć liczbę pytań do TSUE.

Banki, mimo zapewnień o zgodności swoich umów z prawem, boją się zakwestionowania swoich praktyk. Latami zaniedbywały obowiązki informacyjne i stosowały abuzywne klauzule, co mogło prowadzić do nielegalnych zysków. W obliczu słabnącego rynku kredytów mieszkaniowych, starają się ochronić umowy konsumenckie przed unieważnieniem.

Równocześnie banki promują konsolidację kredytów, licząc na to, że obejmie ona umowy, które mogą zostać zakwestionowane. Zamiast ryzykować, wolą, by klienci podpisali nowe, bezpieczne umowy, nieświadomi błędów w poprzednich, które mogą prowadzić do sankcji kredytu darmowego.
 

Podsumowanie

Banki twierdzą, że ich umowy są zgodne z prawem, ale równocześnie robią wszystko, by zablokować sprawy o SKD, które trafiły do TSUE. Chociaż ich taktyka w krótkim okresie przynosi efekty, zniknęły już sprawy, które mogłyby podważyć kredytowanie kosztów kredytu, w dłuższej perspektywie może to się zmienić. Jeśli banki będą nadal unikać rozstrzygania spraw, sędziowie mogą zacząć kierować kolejne pytania do TSUE, co skutkować będzie rosnącą liczbą spraw sądowych. Może to skłonić banki do zmiany strategii, by uniknąć fali pozwów.