Ugoda frankowa z bankiem a podatek dochodowy dla kredytobiorców.
Konsekwencje podatkowe, po zawarciu ugody pozasądowej zawartej z bankiem w ramach ugód frankowych, według propozycji KNF. Konsekwencje są różne dla banku oraz dla kredytobiorcy — dla banku ugoda jest stratą, dla kredytobiorcy dochodem podlegającym opodatkowaniu.
Jak już wiemy z doniesień medialnych np. bank PKO BP w ramach proponowanych ugód, nie wskazuje, że jest ona podpisywana z uwagi na wadliwość umowy kredytowej, a jedynie w celu zrównoważenia ryzyka walutowego i przeniesienia go z kredytobiorcy na obie strony umowy kredytowej. W samej ugodzie frankowej wskazane jest wprost, że umowa jest ważna, a Bank nie uznaje roszczenia o stwierdzenie nieważności umowy.
Powyższe jest bardzo ważne dla oceny skutków podatkowych tak podpisanej ugody frankowej, gdyż bank nie rozlicza w ramach ugody świadczenia nienależnego, tylko dobrowolnie umarza zobowiązania kredytobiorcy (zwolnienie z długu).
Umorzenie zobowiązania kredytobiorcy stanowi tarczę podatkową dla banku, który koszt ugody odliczy od podatku, zaoszczędzając tym samym 19% podatku. Bank zatem zaoszczędzi na ugodach 19% planowanej rezerwy, a budżet państwa o tyle otrzyma mniej podatku, czyli de facto dołoży bankom do ugód frankowych.
Na tym jednak nie koniec:
Po stronie kredytobiorcy, który ma umorzoną część kredytu (został zwolniony z długu), pojawia się dochód w postaci kwoty umorzenia.
Co do zasady, umorzone w ten sposób wierzytelności wobec banku z tytułu kredytu (w tym odsetki wymagalne) na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.) stanowią przychód z innych źródeł (art. 20 ust. 1 PDOFizU), który powstał w dniu umorzenia. Przychód ten podlega ponadto opodatkowaniu na ogólnych zasadach w skali podatkowej według obowiązującej skali podatkowej. Bank powinien w takiej sytuacji sporządzić i przesłać podatnikowi i właściwemu dla niego urzędowi skarbowemu informację o wysokości przychodów uzyskanych w roku podatkowym (PIT–11). Z kolei podatnik powinien uwzględnić ten przychód w swoim zeznaniu podatkowym.
Jest jeden wyjątek od powyższej reguły.
Aktualnie do dnia 31.12.2021 r. pozostaje w mocy rozporządzenie ministra finansów w sprawie zaniechania poboru dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zgodnie z którym zaniechano poboru podatku od umorzonych:
1) kwoty kredytu (kapitału);
2) odsetek, w tym odsetek skapitalizowanych, i prowizji;
3) opłat, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Ratio legis rozporządzenia było inne niż podpisywanie masowych ugód z frankowiczami, dlatego zastanawia czy zostanie ono przedłużone przez prawodawcę. Celem rozporządzenia była ochrona osób, które nie są w stanie spłacać zaciągniętego kredytu i wymagają jego restrukturyzacji. Dodatkowo prawodawcy chodziło o nienaliczanie podatku od ujemnych stóp procentowych. Jak wskazano w uzasadnieniu wniosku do podjęcia rozporządzenia
decyzje kredytodawców o częściowym umorzeniu spłaty kredytu, nie powinny wiązać się dla kredytobiorców z koniecznością opodatkowania dochodu uzyskanego z tytułu tego umorzenia. Skoro bowiem kredytobiorcy stracili możliwość regulowania zobowiązań wobec podmiotu udzielającego kredytu, tym bardziej będą mieli trudności w zapłaceniu podatku dochodowego od osób fizycznych należnego z tytułu otrzymania przysporzenia majątkowego w postaci umorzenia tych zobowiązań.
Zaniechanie poboru podatku możliwe jest w dwóch sytuacjach:
- z tytułu umorzonych kwot wierzytelności, z tytułu zabezpieczonych hipotecznie kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe;
- z tytułu świadczeń w związku z zastosowaniem ujemnego oprocentowania kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz nominowanych lub indeksowanych do waluty obcej.
Co ważne, zaniechanie poboru w pierwszej sytuacji dotyczy umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie oraz możliwe jest do wykorzystania tylko jeden raz. Zatem zaniechanie nie obejmuje kredytów wziętych na inne cele niż własne mieszkaniowe oraz na kolejne mieszkanie np. na wynajem.
Bank w ramach ugody zobowiązany jest do wystawienia kredytobiorcy PIT-11, który należy rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym. Jeżeli kredytobiorca spełnia warunki zaniechania poboru podatku, wtedy ma obowiązek złożenia do banku oświadczenia o zaciągnięciu kredytu na własne cele mieszkaniowe oraz o nieskorzystaniu z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.
Specjalizujemy się w sprawach kredytów frankowych - prowadzimy sprawy przeciwko wszystkim bankom, które udzielały kredytów frankowych. Miarą naszej skuteczności są wyroki sądowe w prowadzonych przez nas sprawach - sprawdź wyroki CHF. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami lub skorzystania z darmowej analizy umowy kredytu frankowego - obejmującej analizę prawną wraz z wyliczeniem roszczeń i scenariuszy pozwu frankowego.
